«Doing Business-2020» рейтингісі

2019 жылғы 24 қазанда Дүниежүзілік банк кезекті жыл сайынғы «Doing Business-2020» бизнесті жүргізудің жеңілдігі туралы есебін жариялады.

Рейтингтегі Қазақстанның жалпы позициясы - 25 орын 3 пунктке көтеріліп, 2019 жылы 28 орынға ие болды.

1. «Салық салу» индикаторы бойынша Қазақстан 64 орынға тұрақтап, 8 позицияға төмендеп, 2019 жылы 56 орынға тұрақтады.

Бұл индикатор келесі көрсеткіштерді қамтиды:

- төлемдер (жылына саны)

- уақыт (жылына сағат)

- салықтар мен жарналардың жалпы ставкасы

- есеп беру және салық төлеуден кейінгі рәсімдер индексі

Анықтама үшін: БТС, ҚҚС, ЖТС,ӘС, көлік салығы, жер салығы және ҰКП, МӘМС, ӘСМҚ, МЗТ.

Бір жылдағы төлемдер саны.

Бұл индикатор төленген салықтар мен шегерімдердің жалпы санын, төлеу әдісін, төлеу жиілігін, жалақы салығынан жыл сайынғы негізгі салықтар мен міндетті әлеуметтік аударымдар туралы есеп берудің жиілігін көрсетеді.

Уақыт (жылына сағат)

Салық салу индикаторы салықтар мен жарналардың үш негізгі түрін дайындауға, тапсыруға және төлеуге уақытты өлшейді (БТС, ҚҚС, жалақы бойынша салықтар және әлеуметтік төлемдер). Сауалнамаға сәйкес, салық төлеушілер барлық қажетті ақпаратты дайындауға, БТС-ты салықтар мен еңбек салығы мен ҚҚС-ты төлеуге жұмсады: БТС үшін 55 сағат, еңбек салығы мен жарналарға салық 78 сағат, ҚҚС-ға 53 сағат.

Осы көрсеткіш бойынша позицияның төмендеуіне қосымша төлемдер мен міндетті жарналар әсер етті (МӘМС, зейнетақы жарналары, ӘСМҚ), олар міндеттемелерді орындау уақытын 74 сағаттан 78 сағатқа дейін арттырды.

Салықтар мен жарналардың жалпы мөлшерлемесі (пайдадан%)

Рейтингтегі жағдайдың нашарлауына қарамастан, жалпы салық ауыртпалығы 1% азайды.

2018 жылдың 1 қаңтарынан бастап Әлеуметтік салық ставкасы 11% -дан 9,5% -ға (Қазақстан Республикасы Салық кодексінің 485-бабы), ал әлеуметтік аударымдар 5% -дан 3,5% -ға дейін төмендетілді («Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 14-бабының 1-бабы). № 405, 25 сәуір 2003 ж.)

Салықтан кейінгі және салықтан кейінгі рәсімдер индексі (ҚҚС қайтару)

2019 жылғы 1 қаңтардан бастап ерікті негізде ҚҚС бойынша бақылау шотын пайдаланатын салық төлеушілер үшін ҚҚС асып кетуін қайтарудың жаңа тәртібі енгізілді («Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 25 желтоқсандағы № 120-VI Кодексінің 433-бабы) (Салық Кодексі), онда ҚҚС 55 күннің орнына 15 күн ішінде, тәуекелдерді басқару жүйесін тексерусіз және қолданбай қайтарылады.

Сонымен, Мемлекеттік кірістер органдары пилоттық жоба барысында салық органдарының ақпараттық жүйелеріндегі мәліметтер негізінде (соның ішінде Астана-1;СОНО АЖ; ЕХД АЖ, ЦУЛС АЖ,ЭШФ АЖ, БДБ АЖ ҚҚС Блокчейні АЖ) автоматты режимде 15 күн ішінде тексерусіз ҚҚС-ны қолданатын 6 пилоттық салық төлеушіге ҚҚС қайтарылды.

II. «Халықаралық сауда» Индикаторы

Халықаралық сауда индикаторы бойынша Қазақстан 105 орында, 2019 жылы 3 орынға төмендеп, 102 орынға ие болды.

Бұл көрсеткіш тауарлардың экспорты мен импортымен байланысты барлық уақыт пен ақшаны қамтиды (мемлекеттік органдардың рұқсаты, брокерлердің кедендік ресімдеуі, тауарларды тиеу, тасымалдау және түсіру және т.б.).

Қазіргі уақытта «Біріңғай терезе» экспорттық-импорттық жұмыс тетігін  енгізу бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Анықтама үшін: «Біріңғай терезе» АЖ электрондық рұқсаттар мен лицензияларды алуға мүмкіндік береді; бірқатар кедендік қызметтер электрондық форматқа көшіріледі; құқықтық актілерді қарау мүмкіндігі.

Ағымдағы жылдың 27 наурызынан бастап экспорттық-импорттық операцияларды жүргізуге арналған «Бірыңғай терезе» сыртқы порталы іске қосылды.

Ағымдағы жылдың 29 наурызынан бастап Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі үшін өсімдіктерді қорғау өнімдерінің құрамдас бөлігі пайдалануға берілді.

Ағымдағы жылдың 19 сәуірінен бастап Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылық саласындағы компонент қолданысқа енгізілді.

«Бірыңғай терезе» АЖ енгізу бизнестің қаржылық және уақыттық шығындарын азайтады, сәйкесінше «DoingBusiness» рейтингісіндегі Қазақстанның позициясын жақсартуға әсер етеді.

III. «Төлем қабілетсіздігіне рұқсат» индикаторы бойынша Қазақстан 42 орында, 5 позицияға төмендеді, 2019 жылы - 37 орын.

Бұл индикатор келесі көрсеткіштерді қамтиды:

- қайтару коэффициенті (бір доллар үшін цент);

- уақыт (жылдармен);

- құндылық (мүлік құнынан%);

- нормативтік базаның тиімділік индексі (0-16);

- процестің түпкілікті нәтижесі (егер кәсіпорын активтері бөлшектеп сатылса, 0 балл және егер кәсіпорын өз қызметін жалғастыра берсе, 1 балл).

Ұсыныстарды іске асыру мақсатында 2018 жылы Қазақстан Республикасының «Оңалту және банкроттық туралы» Заңына қайта құрылымдау жоспарын бекіту арқылы кредиторларды санаттарға бөлу және бөлек дауыс беру бөлігінде өзгерістер енгізілді.

Оңалту (қайта ұйымдастыру) жоспарын мақұлдау үшін дауыс берудің жаңа тәртібі Заңның 26-1-бабында көрсетілген.

Заң келесі шарттарды белгілейді:

- оңалту (қайта құру) жоспарын бекіту кезінде дауыс беруге құқығы бар кредиторлар санаттарға бөлінеді;

- кредиторлардың әр санатына жеке-жеке дауыс беріледі: қамтамасыз етілген кредиторлар мен қамтамасыз етілмеген кредиторлар. Дауыс беру кезінде кредиторлардың екі санатының да құқықтары бірдей, заң кредиторлар үшін бірыңғай дауыс беру және дауыстарды санау тәртібін белгілейді.

Сонымен бірге, қайта құру жоспарын бекіту кезінде кредиторлардың санаттарға бөлінуін және бөлек дауыс беруді белгілеу кезінде Заңның ережесі алынып тасталады, оған сәйкес қайта құру жоспарына қызығушылықтары бар кредиторлар ғана оңалту жоспарын бекітуге қатыса алады.

«Doing Business-2019» рейтингі